'In opdracht van de koning'

In september 1971 heeft journalist Jos Cels een gesprek met de voorzitter van de kerkfabriek van Sint-Bavo in restaurant De Potaerde in Waarloos. Mgr. De Kesel vertelt Cels dat een zekere Winders had opgebiecht dat de koning hem het bevel had gegeven De Rechtvaardige Rechters tevoorschijn te halen ‘zonder evenwel iemand in opspraak te brengen’. Hij had het paneel met zijn eigen ogen gezien en het zou zich thans in een kluis van een Parijs' museum bevinden.

Enkele dagen na het gesprek in het restaurant wordt Cels uitgenodigd bij Leo De Kesel thuis, in de Limburgstraat in Gent. Nu blijkt dat Max Winders, de voorzitter van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, aan een goede vriend letterlijk had gezegd: 

‘Ik ben voor enkele dagen bij de koning ontboden en hij heeft me de opdracht gegeven De Rechtvaardige Rechters tevoorschijn te halen zonder evenwel iemand in opspraak te brengen.’ 

Op de vraag: ‘Hebt u het paneel met eigen ogen gezien en bevindt het zich nog in goede staat?’ antwoordde Max Winders tegenover zijn vriend bevestigend.

Max Winders 23-4-1882/10-9-1982, beschermheer van de kunsten

Op 23 november 1971 schrijft Jos Cels in het weekblad Knack: ‘Rechtvaardige Rechters’ (ongeschonden) terecht?  ‘Het ontbrekende paneel van het Lam Gods zal weer tevoorschijn komen. Dit verklaarde ons de man die het “geheim van het Lam Gods” in handen heeft.’

‘De persoon in kwestie, wiens naam wij, althans voorlopig, niet kunnen meedelen, heeft in de voorbije weken contact opgenomen met de hoogste burgerlijke en geestelijke prominenten in ons land en dit met het oog op de teruggave van het gestolen paneel. (…) Wanneer de “Rechtvaardige Rechters” precies tevoorschijn zullen getoverd worden, is nog niet bepaald. Dat kan wel binnenkort zijn, aldus onze zeer voorname zegsman. Wij hebben hem, zoals reeds gezegd, beloofd zijn naam niet vrij te geven. Maar niet onvoorwaardelijk. Wanneer over zes maand de “Rechtvaardige Rechters” nog niet terecht zijn, zullen we zo vrij zijn een en ander te openbaren.’

Er volgt een stilte van zeven maanden, waarna Knack op 28 juni 1972 met nieuwe onthullingen komt aanzetten, ditmaal van de hand van André Glavimans. De onbekende die was aangeduid als ‘de man die het geheim van het Lam Gods in handen had’, blijkt Max Winders te zijn: ‘De heer Winders die op 23 april 90 jaar is geworden, zou ruim een half jaar geleden bij de Koning zijn geroepen en de opdracht hebben gekregen het verdwenen paneel zo spoedig mogelijk tevoorschijn te halen, zonder ook maar iemand te krenken. De heer Winders, lid van het Institut de France en woonachtig te Brussel, wil over de zaak niets loslaten. Toen Knack-medewerker André Glavimans hem bezocht, was hij echter wel bereid op één (essentiële) vraag antwoord te geven. De vraag luidde: 

“Hebt u het paneel met eigen ogen gezien en bevindt het zich nog in goede staat?” – Het antwoord luidde: “Ja”. – De heer Winders wilde tevens bevestigen dat het paneel niet beschadigd was.'